Uşşaki Tarikatı

Kişi noksanını bilmek gibi irfân olmaz

Uşşâkî meşayıhından Sıddîk Nâci Eren Efendi sohbetlerinde bazı sözleri sıkça söylerdi.  Bunlardan biri de ” Kişi noksanını bilmek gibi irfân olmaz ” sözüdür.  Burada bu sözü şerh etmeye çalışacağız.

“Kişi noksanını bilmek gibi irfân olmaz”
anlamca ve hikmetçe çok derin ve önemli bir sözdür.

Beytin Açıklaması:
Kişi: İnsan.
Noksanını bilmek: Kendi eksiklerini, hatalarını, zaaflarını fark etmek, kendini tanımak.
İrfân: Gerçek bilgi, hikmet, derin anlayış, marifet.
Serh (Açıklama):
Sıddık Naci Eren hz gibi büyük zatların bu sözü sıkça tekrar etmeleri boşuna değildir. Çünkü tasavvufta ve hakikat yolculuğunda en büyük adım, insanın kendini bilmesi (nefsini tanıması) ile başlar. Bu da kişinin kendi eksikliklerini fark etmesiyle mümkündür.

Kendini bilen, Rabbini bilir.
Bu meşhur söz de aynı hikmete işaret eder. Kişi, kendisinde var olan eksiklikleri, kusurları, nefsaniyetini fark ettikçe, kemale doğru ilerler. Bu fark ediş, aslında irfanın başlangıcıdır.

Tasavvufi Bağlamda:
Sıddık Naci Eren Hazretleri gibi Allah dostları bu sözü tekrarlayarak müridlerine şunu hatırlatırlar:

“Evladım, en büyük marifet başkalarını değil, kendini yargılamaktır. Senin yolun, başkasının kusurunu aramak değil; kendi kusurunu bilmekle açılır. Bu irfandır.”
Kısa Özetle:
Kişinin kendi eksikliklerini bilmesi kadar değerli bir bilgi, bir irfan, bir olgunluk yoktur.

1. Tasavvufi Açıklama:

Nefsini bilen Rabbini bilir
Bu beytin özü, tasavvufta çokça tekrarlanan şu meşhur hadîs-i şerîfe dayanır:

“Men ‘arafe nefsehu fekad ‘arafe Rabbehu”
“Kim nefsini bilirse, Rabbini bilir.”
Tasavvufta insanın kendisini tanıması, içindeki nefsani arzuları, kibri, hasedi, hırsı ve tüm zaaflarını fark etmesi, hakikate yürüyüşünün başlangıcıdır. Nefsini tanımayan, onu terbiye etmeyen kişi Allah’a yakınlaşamaz. Bu yüzden, eksikliğini bilmek—ya da “noksanını bilmek”—irfanın, yani gerçek bilgeliğin en yüksek mertebesidir.

Sıddık Naci Eren Hz.’nin bu beyti sıkça söylemesi de müridlerine bu hakikati daima hatırlatmak içindir.

Kaynaklar :

1. Sıddîk Nâci Eren Efendi sohbetleri

2. Şerh kemal kardeşimize aittir.

Foto :

Kitap temini : Şelale Yayıncılık / 0 216 420 9581