Fethin Kısımları
Fethin Kısımları
Uşşâkî meşayıhından Sıddîk Nâci Eren Efendi’nin hocası Bekir Sıdkı Visali hz.nin mürşidi Abdurrahman Sami Niyazi hz. k.s.a. nın eserlerinden biri de Fatiha Tefsiri’dır. Bu eserin içinde Abdurrahman Sami Niyazi efendi Fethin kısımlarını anlatmıştır.
Feth üç kısımdır :
1. Fethi Mübin ( apaçık, kesin)
2. Fethi Karib ( yakın)
3. Fethi Mutlak
Nasr suresi 1.ayeti kerimede (Allah’ın yardımı gelip fetih gerçekleştiğinde;) bu üç mertebe anlatılmaktadır.
1. Fethi Mübin : Nefs , zulmani perdeleri , ayetlerin ibadet / kulluk sırrı üzere mücahede ( Benlik ve bencillikten kurtulmak ve nefsi yenmek için çalışma, uğraşma, mücâdele etme ) ve mükabede ( nefsine zahmet vererek kendine birşey eklemek ) ile temizleyip ve ortadan kaldırarak kalp mertebesine ulaşır. Bundan sonra , nefs ile ilahi kuvvetlerin nurunu ayrıştırmak ve kalbin ilahi nurunu nefs ve tabiat perdesinden açmaktır. (1)
2. Fethi Karib : Kalbinin ilahi nurunu ruhlar mertebesine ( Aslen manevi bir varlık olan insanın, gelişim esnasında geçirdiği aşamalara mertebe denir. ) eriştirmek ve Sıfatlarına yakınlık mertebesine ulaşmak için mücahede ve riyazat ( Az yiyip içme, az uyuma, çok ibâdet etme, nefsin arzuladığı şeylerin aksini yapma, dünya lezzetlerinden sakınmak sûretiyle nefsi terbiye etme, ahlâkı güzelleştirme ) , ihlas ( Kulun bütün amel, ibâdet ve davranışlarının şirk ve riyâdan uzak olarak sâdece Allah için olması. ), hûzur ( Cenâbı Hakk’ın varlığının her şeyi kaplayıp başka şeye yer bırakmayacak şekilde hissedildiği mertebe ) , devamlı taat ( Allah’ın emirlerine uyma, emredileni yapma. İbadet, takva) ile ilahi nurani perdeleri kaldırmak ve feth ( açılma ) ile Sıfat’a yakınlık Hakk’ın lütfu, ihsanıyla tevfik ( Allah’ın yardımı, Allah’ın, kulunun fiilini rızâsına ve muhabbetine uygun kılması, kulunu irâde ve rızâsına uygun işler yapmaya muvaffak kılması ) ile Bir’inin yanına dost olarak katma, katılmaya ulaşmaktır. ‘iyyâke nesta’în’ sırrıyla anlayıp farkına vararak öğrenmek ve anlamaktır. (1)
3. Fethi Mutlak : Ruhani (manevi) mertebesini tamamlayıp yüce arınmayı öğrenme isteği için İnsanı Allah’tan uzaklaştıran her şeyi bırakmak . “Ben, O’nun birliğine inanarak yüzümü, gökleri ve yeri yoktan yaratana çevirdim ve ben müşriklerden değilim.” (Enam 79) yüce haberini vermesi üzerine tamamıyla dünyâya âit şeylerden vazgeçerek gönlünü Allah’a bağlamak; kalbi mâsivâdan arındırarak cem (yaratılmışları görmeyip bütün varlıkları Allah’ın sıfatlarının zuhûru bilerek varlıklarının izâfî olduğunu idrak etme mertebesi) perdelerini ve şerefli, yüce ile sefil, alçak olanı birbirinden ayırma ;
sürekli, devamlı tefrid-i ( Toplumdan uzaklaşıp tek ve yalnız kalarak sâdece Allah ile meşgul olma) tecelli ( Sâlikin kalbinde gayp âlemine âit nûrun belirmesi, ilâhî feyzin müminin kalbinde zuhûru ) nur Zat mertebesi ( Bu mertebe Hak’tan başka bir şeyin olmadığı mutlak gayb mertebesidir. (2) )
Her an Allahü teâlâ ile berâber olma fethidir ( açılma) ki
“ihdina’s sırâta’l mustakîym ” yüce ayet-i deliliyle üstü kapalı ve dolaylı olarak belirtip , ifade edilir. Fatiha-i şerife fütuh ( İlm-i ilâhîyi kalp yoluyle keşfetme, kalp yoluyle Hakk’ın gizli sırlarına erişme, zuhûrat, tecelliyat) mertebelerinde insan topluluklarının dâima okunmasıyla Fatiha diye adlandırılmıştır. (1)
Kaynaklar :
1. Abdurrahman Sami Niyazi hz. Fatiha Tefsiri Prof.dr. Süleyman Derin
2- Saîdü’d-dîn Fergânî’nin vahdet-i vücûd görüşü (sayfa 123-129)
Foto : “İnna fetahna leke fethan mübina” ( Doğrusu biz sana apaçık bir fetih ihsân ettik. ) fetih suresi 1. ayetinin hatti
