Uşşaki Tarikatı

Çelebioğlu Alâaddin Efendi tekkesi

Defter kayıtlarında “mâmur” olarak görünen Çelebioğlu Hoca Alâaddin Camii İstanbul’un ( Eminönü semtinde ) en eski camilerindendir. Marpuçcular Camii, Alaca Mescit olarak da anılan caminin banisi Fatih devri ulemasından Çelebioğlu Alâaddin’dir. (Ayvansarâyî 2001: 89). (1) Mısır çarşısının arkasında Marpuççular Caddesinde fevkani bir mesciddir. Hadika banisinin, Çelebi oğlu Alaaddin olduğunu ve mihrabı önünde defnedildiğini yazar. Kapı üstünde bulunan “İnne’s-salate…”levhasında H.1320 tamir tarihi vardır. Altında ise suyunun Kanuni Sultan Süleyman tarafından getirildiği belirtilmiştir.1462 tarihli Hoca Alaaddin bin Çelebi el-Edirnevi olarak kaydedilen vakfı bulunmaktadır. (6, 12)

Vakfiyesi 1462 tarihli olan cami 17. ve 18. yüzyıllarda Uşşaki tekkesi olarak hizmet vermiştir (Tanman 1994 c: 304). Şeyh Şükrü Mehmet Uşşaki, 1688 yılında mescide meşihat koydurtarak Uşşaki zaviyesi haline getirmiştir. Ancak bu meşihat 18. yüzyılda kesilmiştir. (1,2)  Edirneli Muhammed Hamdi Bağdadi hz. Cemaleddin Uşşaki’nin ve Muhammed Şükrü efendinin şeyhidir. Muhammed Şükrü efendi, Uşşaki Asitane’sinde şeyhlik yapan Ahmed Hüsami Uşşaki adında bir zatı yetiştirmiştir. Şükrü, Muhammed efendinin mahlasıdır. Ayrıca Şeyh Tahmis diye de adlandırılmaktadır.  (7, 8, 9, 14)

Muhammed Şükrü Efendinin mezartaşı kitabesi:

Ol Pîr-i tarîk-ı zümre-i Uşşâkî

Kim dâim iderdi Hakk’a bî-had şükrü

Târîh-i vefâtın didi ehl-i niyâz

Firdevs ola menzil-i Muhammed Şükrü

29 Ramazân 1141/(28 Nisan 1729)

(3,4, 11)

İrtihâli gününü, vaktini şu nutuklarında söylüyorlar ki eser-i kerâmettir:

Aşk-ı Hudâ iledir cümle makâlâtımız

Sıdk u hulûs iledir Hakk’a münâcâtımız

Bilmedi kimse bizi anlamadı sırrımız

Remz-i hafîdir bizim cümle işârâtımız

Mâh-ı sıyâm âhiri olur ise ıydımız

Cümleye ma’lûm olur keşf ü kerâmâtımız

Hızr mülâkî olur bulsa hayât-ı ebed

Bir kişiye yâr olursa ayn-ı inâyâtımız

Anlamadı Şükrüyâ hâlini ağyâr senin

Münkir ü bed-hâh olan bilmedi hâlâtımız     (11)

Ahmed Hüsami efendi, mürşidiyle ilgili divanında şöyle diyor :

1 İrdi Bağdadi-i nur-u Mustafa

Ruşen itdi Kalbini virdi safa

2 İsm-i paki çün Muhammed’dür anun

Hüsn ü hilkatde Muhammed’dür anun

3 Var nice halatını anun görmüşüz

Çok keramatına vakıf olmuşuz

4 Hasılı bir arif-i billah idi

Rah-ı Hakk’da hem fenafillah idi

5 Varis oldu ana bu ehl-i kemal

Fazl u irfan ile ol derya-misal

6 Nur idi ser-tu-kadem cismi anun

Kim Muhammed Şükri’dür ismi anun

7 Hizmet itmiş bir nice kâmillere

Vasıl olmuş arif ü fazıllara

8 Nakd-i vakti Hazret-i ‘Uşşakinün

Evliyasıdur o dahi ve yakinin

9 Müşkilat halliderdi herkesün

Gönlün olurdu fakir ü beyün

10 Varis-i ilm ü emanet idi ol

Menba-ı nur-u keramet idi ol

11 İlm-i zahir ile cem olmuş ledün

Dürr-i yekta-misal idi her sühan

12 Hey’et ü şeklinde olmuş aşikar

Vech-i pakinde velayet nuru var

13 Bu Hüsami derd-mendin piridür

Dergehinde bendesinün biridür

4b-5a  (15)

Kaynaklar :

1-Eminönü’nün Haliç Kıyı Bölgesindeki Vakıf  Kültür Mirası’nın 1920-2015 Arasında Geçirdiği Onarımlar ve Uğradığı Kayıplar Nurcan Sefer | Y. Mimar, Vakıflar İstanbul 1. Bölge Müdürlüğü Prof. Dr. Zeynep Ahunbay | İ.T.Ü Mimarlık Fakültesi

2- https://kulturenvanteri.com/yer/marpuccular-mescidi/#16/41.015419/28.970194

3- tr.foursquare.com›v/çelebi-oğlu-hoca…camii/

4- www.ussaki.net  ,  https://sufiler.blogspot.com/2007/09/

5- https://turbeler.org/detay/613-marpuccular-hoca-alaaddin-cami-haziresi

6- http://dunyacamileri.blogspot.com/2011/11/marputcular-camiinin-haritadaki-yeri_24.html?m=1

7- Uşşakilik ve Mehmet Şükrü efendi röpörtajı Oguzhan Kantar

8- https://islamansiklopedisi.org.tr/husameddin-ussaki-tekkesi

9- http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/husami-ahmed

10- HASAN HÜSÂMEDDÎN UŞŞÂKÎ VE ONA AİT OLMASI MUHTEMEL ŞİİRLER , UŞŞÂKÎLİK VE DİVAN ŞİİRİNDE UŞŞÂKÎ ŞAİRLER Dr. Lokman Taşkesenlioğlu

11- Sefine-i Evliya cild 4

12- Alaca mescid   Hadikatül Cevami syf.89

13 Çelebioğlu Aladdin mescidi Istanbul A.N. Galitekin s.48

14- Revnakoğlu’nun İstanbul’u cild 2 Mustafa Koç syf.997

15- Hüsameddin (Ahmed Hüsami) Uşşaki Divanı Tezi Yavuz Özenç (Sakarya Universitesi) Tez syf.38-39